Finlandiya Körfezi

Finlandiya Körfezi, Baltık Denizi'nin kollarından biridir. Körfezin kuzeyinde Finlandiya, güneyindeEstonya ve doğusunda Rusya Federasyonu yer alır. Tallinn, Helsinki ve Neva Nehri'nın denize döküldüğü yerde bulunan St. Petersburg körfeze kıyısı olan belli başlı kentlerdir. 

 

Saimaa Gölü

Saimaa (İsveççe: Saimen) Finlandiya'nın güneydoğusunda bir göl. 1.377 kilometrekarelik yüzölçümü ile Finlandiya'nın en büyük,Avrupa'nın ise altıncı büyük gölüdür. Gölün yakınlarında kurulmuş önemli yerleşim merkezleri Lappeenranta, Imatra, Savonlinna veMikkeli'dir. Vuoksi Nehri, Saimaa Gölü'nden Ladoga Gölü'ne doğru akar. 61°15′K 28°15′D koordinatlarında bulunur.

Lappeenranta'daki Saimaa Kanalı gölü Finlandiya Körfezi'ne bağlar. Bunun haricinde Saimaa Gölü'nü diğer küçük göllere bağlayan kanallar, su yolu ulaşımı ya da turistik amaç için kullanılır. Soyu tükenmekte olan tatlı su fok türlerinden biri bu gölde yaşar.

Vänern Gölü

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kontrol edilmemiş

Vänern Gölü
Konum	İsveç
Koordinatlar	58°55′K 13°30′D
Göl türü	Tatlı
Kaynakları	Klarälven
Çıkışları	Göta älv
Havza ülkeleri	İsveç
Yüzölçümü	5,650 km²
Ortalama derinlik	27 m
En büyük derinlik	106
Su hacmi	153 km³
Yüzey rakımı	44 m
Adalar	Djurö

Vänern Gölü İsveç'in Västra Götaland ve Värmland illeri arasında yer alan İsveç'in en, Avrupa'nın ise Ladoga ve Onega göllerinden sonra üçüncü büyük gölüdür.

Konu başlıkları   [gizle]  1 Tarihi 2 Coğrafyası 3 Çevre 4 Kaynakça 5 Dış bağlantılar

Tarihi [değiştir]

Jeolojik olarak Vänern 10,000 yıl öncesinde, dünyanın yaşadığı son buzul çağından sonra oluşmuştur. Buzların erimesiyle İsveç topraklarının büyük bölümünün sular altında kalmıştı ve gölün bugün olduğu yer Botni Körfezi ile Kattegat arasında bir boğaz görevi görüyordu. Daha sonraki çağlarda suların çekilmeye başlaması ile birlikte Vänern ve Vättern gibi göller oldukça küçüldü. Bunun sonucunda bugün bile, tatlı su bölgelerinde görülmeyen buzul çağından kalma türlere rastlanabilmektedir.

Coğrafyası [değiştir]

Vänern Gölü 5,655 kilometrekarelik bir alan kaplar. Deniz seviyesinden 44 metre yüksekte yer alır ve ortalama derinliği 27 metredir. Ölçülen en derin yeri 106 metredir.^[1] Gölün orta kesimlerinde yer alan Djorö takımadaları son yıllarda millî park statüsüne çıkarılmıştır. Gölün güneydoğusunda yer ala

Çevre [değiştir]

n Kinnekulle Dağı popüler bir turizm alanıdır. Yüksekliği 270 metre olan dağdan göl tamamı ile görülebilir.

Gölde en çok yetişen balık türü Osmerus'tur. 1 Hektara 2,600 balık düşer. Bir başka yaygın balık türü somon olup, bu gölde yetişen somonların ağırlığı 15 kilogramı aşabilmektedir. Dünyanın bilinen, yakalanmış en büyük 

Urmiye Gölü

Urmiye Gölü (Farsça: دریاچه ارومیه), İran'ın kuzeybatısında, Batı Azerbaycan Eyaleti ile Doğu Azerbaycan Eyaleti arasında bulunan tuz gölü.

İran'ın en büyük göldür ki aynı zamanda Dünya'nın en büyük ikinci tuz gölüdür. Göl 5,200 km² yüzölçümüne sahip olup en derin yeri yaklaşık 16 metredir. Tebriz gölün kıyısındaki en büyük yerleşim yeridir.

Urmiye Gölü'nün küçülmesi, 1984 - 2003 aralığı

Urmiye Gölü uzun zamandır küçülmektedir. Yılda yaklaşık 0.6m ile 1m arasında buharlaşma olmaktadır. Urmiye Gölü, bir UNESCO Biosfer rezervidir.

Athabasca Gölü

Kanada'da, Kuzeybatı topraklarının hemen güneyinde bulunur.Kanada`nın en büyük dördüncü gölüdür. En derin yeri 124 metredir. Çevresindeki arazi altın ve uranyum bakımından zengindir. Göl, sularını Kuzey Buz Denizi'ne kadar ulaştırır.1771`de Samuel Hearnetarafından keşfedilmiştir.

Turkana Gölü

Kontrol edilmemiş

Turkana Gölü
Turkana Gölü'nün uydu görüntüsü
Konum	Doğu Afrika
Göl türü	Tatlı su
Kaynakları	Omo Nehri
Havza ülkeleri	Kenya
Uzunluk	257 km
Genişlik	31 km
Yüzölçümü	6,405 km²
Ortalama derinlik	30.2 m
En büyük derinlik	109 m
Su hacmi	203.6 km³
Kıyı uzunluğu	km
Yüzey rakımı	360.4 m
Yerleşimler	Lodwar, Kenya Loyangalani, Kenya

Turkana Gölü ya da eski adıyla Rudolf Gölü, Afrika'nın doğusunda Büyük Rift Vadisinin üzerinde yeralan irili ufaklı birçok gölden birisidir. Kenya'nın kuzeybatısına düşer ve dünyanın en büyük kalıcı çöl gölü ile yine dünyanın en büyük alkalin gölüdür.

Onega Gölü

Onega Gölü, Rusya'da göl.

Onega Gölü (Onego Gölü olarak da bilinir), Petersburg'un 320 km kuzeydoğusunda yeralan, Avrupa'nın ikinci (yakınındaki Ladoga Gölü'nden sonra) büyük tatlı su gölü olan Onega Gölü'nün yüzölçümü 9800 km², uzunluğu 240 km, genişliği 100 km dolayındadır. Yıldaaltı ay donan gölün kıyılarındaki tek büyük kent, Petrozavodsk'tur.

Titikaka Gölü

8.288 kilometrekare alana sahip olan göl And Dağları'nın Altiplano adı verilen platosunda, Peru ve Bolivya arasında yer alır. Batı kıyısı Peru'ya, doğu kıyısı ise Bolivya'ya aittir.

Titikaka Gölü, ticari gemilerin de çalıştığı,yüksek rakımlı bir göldür. Tibet Platosunda çok daha yüksek rakımlı (4000 m.nin üzerinde) göller bulunur. Deniz seviyesinden yüksekliği 3.810 metre olup 194 km uzunluğa ve 65 km genişliğe sahiptir. Ortalama derinliği 140 - 180 metre arasındadır. Bazı yerliler dipsiz olduğunu iddia etseler de en derin yeri 280 metredir. Yirmibeşten fazla akarsu bu göle dökülür. İnka kültürünün izlerini barındıran Güneş Adası (Isla del Sol) dahil irili ufaklı birçok adacığı barındırır. Çevresinde yaşayan halk için gölde yapılan balıkçılık önemli bir geçim kaynağıdır.

Adının kökeni 

İsminin nereden geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte iki Aymara kelimesinin yanyana gelmesinden oluşur. Titi "büyük kedi", Kak ise "kaya" manasına gelir ve tercümesi Puma Kayası olarak yapılabilir. Efsaneye göre ilk İnka Kralı Manco CapacGüneş Adası'nda ilk olarak, kedi başını andıran bir kayaya çıkar. Göl haritasına baş aşağı bakıldığında, yatan kedi formu ayırt edilebilir. Buna karşın Quechua Dili'nde titi "kurşun" veya "kurşun rengi" qaqa ise "kaya" demektir. Yani "kurşini (kurşun rengi) kaya"

Gölde yaşam 

Titikaka Gölü'nün karakteristik özelliklerinden biri yüzen adacıklardır. Bu adacıklarda yaşayanlara 'Uros' (çoğul kelime) adı verilir. Uros, yüzen adacıkları savaşçı İnkalardan korunmak maksadıyla, yöreye özgü Totora adlı bir bitkinin kargılarını çapraz olarak bir araya getirerek oluştururlar. Üzerinde basit kulübeler de inşa ettikleri bu adacıkları balık avında kullanırlar.

Uros, geleneksel yaşam şekilleriyle gurur duyar ve karaya yerleşmeyi reddeder. Turistlerin sallanan adalarını ziyaret etmesine izin verirler.

Peru'ya ait Taquile adasında bugün yaklaşık 1.600 Quechua yaşamaktadır. Bu 5,5 km uzunluğunda ve 1,6 km genişliğindeki adada yaşayan halk, yabancılardan saklandıkları için çok sonraları keşfedilmiştir. Örgü ören erkekleri nedeniyle adaya Örgü ören erkekler adası adı da verilir.

Gölün Bolivya tarafında kutsal adalar, Güneş Adası (Isla del Sol) ve Ay Adası (Isla de la Luna) bulunur. Her ikisinde de küçükgeleneksel köyler ve çok sayıda eski harabe mevcuttur.

Vostok Gölü

Başlığın diğer anlamları için Vostok sayfasına bakınız.

Vostok Gölü, Antarktika’nın 140'tan fazla sayıdaki buzaltı gölünün en büyüğüdür. Rusya'nın Vostok İstasyonu'nun altındadır. Doğu Antarktik Buz Tabakası'nın orta bölgelerinde bulunur. Buz tabakasının yüzeyinin rakımı 3488 metredir, göl ise buz yüzeyinin 4000 metre kadar derininde yer almaktadır ve bu da deniz seviyesinden 500 metre daha derinde olduğu anlamına gelmektedir. Bu tatlı su gölü 15,690 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahiptir ve 5,400 kilometreküplük bir hacme sahip olduğu tahmin edilmektedir. Andrey Kapitsa tarafından 1959-64 yılları arasında yapılan sismik araştırmalar sırasında kaşfedilmiştir.^[1] Üzerindeki buz son 400,000 yılın paleoklimatolojik kayıtlarını barındırsa da göl suyu 15^[2][3] ila 25^[4] milyon yıldır izole durumdadır.

5 Şubat 2012 tarihinde yirmi yıllık delme çalışmalarının ardından bir grup Rus bilim insanı 3,768 metrelik bir buz tabakasını delerek tarihteki en uzun buz çekirdeğini elde ettiğini ve göl yüzeyine ulaştığını öne sürmüştür.^[5] Grup, gölden ve tabanından örnekler toplaması için göle bir robot da indirmeyi planlamaktadır. Gölün sıvı tabakasında antik mikroorganizmaların bulunması beklenmektedir

BALKASH GÖLÜ 

 Terinğ köl; Kazakça: Balqaş Kölı) Orta Asya’da bir göldür. Aral Gölü'nden sonra Orta Asya'nın en büyük ikinci gölüdür. 45°4′ Kuzey 76°2′ Doğu koordinatları üzerinde yer alır. Beslendiği başlıca kaynaklar İli Irmağı, Karatal Nehri, Lepsi Irmağı, Aksu Irmağı ve Ayaköz Irmağı'dır. Toplam su havzası 413,000 km²dir. Kazakistan sınırları içerisinde bulunur, maksimum uzunluk 605 km, maksimum genişlik ise doğuda 74 km, batıda 19 km'dir. Yüzölçümü 16.996 km²dir. En derin noktası 25,6 metre iken ortalama derinlik 5,8 metredir. Toplam kıyılarının uzunluğu 2.385 km'dir. Denizden yüksekliği 341,4 metredir.

Konu başlıkları   [gizle]  1 Gölün tarihi 2 Nitelikleri 3 Ekonomik katkıları 4 Çevresel ve siyasal etkenler

Gölün tarihi [değiştir]

Göl uzun yıllar boyunca Çin hakimiyetindeydi, Çin'in güneydoğudaki en uç sınırını teşkil ediyordu. Fakat 1864’te Çinlilerin Haksız Antlaşma dedikleri anlaşma ile Balkaş Gölü Rusya'ya bırakıldı. Sovyetler Birliği'nin dağılması ile göl resmen Kazakistan sınırları içinde kaldı.

Nitelikleri [değiştir]

Göl günümüzde sadece 16,996 km²lik bir alanı kaplamaktadır. Balkaş Gölü'de tıpkı Aral Gölü gibi beslendiği kaynakların kurumasından dolayı küçülmektedir. Gölün batı kanadı tatlı su, doğu kanadı ise tuzlu su içermektedir. Balkaş Bölgesindeki yedi nehirden beslenir, göle en çok su sağlayan İli Nehri'dir. İli Nehri sularını Çin'in Xinjiang bölgesindeki dağlardan özellikle de bahar aylarında eriyen karlardan beslemektedir. Balkaş Gölü tüm diğer içgöller gibi kuruma tehlikesi ile karşı karşıyadır.

Ekonomik katkıları [değiştir]

İli Nehri'nin ve Balkaş Gölü'nün suları Kazakistan için büyük önemi vardır. Kapçagayskove şehrinde İli Nehri'nde hidroelektrik güç elde etmek için baraj kurulmuştur ve suları hem tarımsal sulamaya hem de sanayi ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Balkaş Gölü başlıbaşınabalıkçılık için önemli bir kaynaktır.

Çevresel ve siyasal etkenler [değiştir]

Kazakistan ve Çin arasındaki zayıf ilişkilere ve Batı Çin'de hızla artan sanayi kuruluşlarına bakıldığında İli Nehri'nin kıt sularının üzerindeki gerilim daha da artmaktadır. Benzer politik problemlerden sonra ortaya atılan Aral Gölü'nün kurutulması gibi bir öneriye bakılırsa, Balkaş'da bundan pek farklı değildir.

Ladoga Gölü

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kontrol edilmemiş

Ladoga Gölü
Koordinatlar	61°00′K 31°00′D
Çıkışları	Neva Nehri
Havza ülkeleri	Rusya  Finlandiya
Uzunluk	219 km
Genişlik	138 km
Yüzölçümü	17,700 km²
Ortalama derinlik	51 m
En büyük derinlik	230 m
Su hacmi	908 km³
Yüzey rakımı	3 m
Adalar	600 ada

Ladoga Gölü, (Rusça: Ладожское озеро, Fince: Laatokka) Rusya Federasyonu'na bağlı Karelya Cumhuriyeti ile Leningrad eyaleti sınırları içinde kalan bir tatlı su gölüdür. Ladoga Gölü Avrupa'nın en, dünyanın ise 15. büyük gölü.

Konu başlıkları   [gizle]  1 Genel 2 Kaynakları 3 Gölün kıyısında kurulmuş şehirler 4 Çeşitli

Genel [değiştir]

İçindeki adalar hariç, gölün yüzölçümü 17,700 km² dir. Kuzeyden güneye uzunluğu 219 kilometre, genişliği 83 kilometredir. Ortalama derinliği 51 metre ölçülen gölün en derin noktası 251 metredir. Gölün içinde toplam yüzölçümleri 435 km²ye varan 660 ada bulunur. Anakarada suladığı alan ise 276,000 km²yi bulur. 61°00′K 31°00′D koordinatlarında bulunan göl deniz seviyesinden 4 metre yüksektedir.

Kaynakları [değiştir]

Ladoga Gölü etrafında bulunan irili ufaklı 50,000 göl ve her biri 10 kilometreden uzun olan 3,500 akarsuyu da kapsar. Gölsularının %85'ini akarsulardan, %13'ünü yağışlardan, %2'ni de yeraltı kaynaklarından sağlar. Gölün beslendiği en önemli kaynaklar şunlardır;

• Onega Gölü'nden doğan Svir Nehri
• Ilmen Gölü'nden doğan Volhov Nehri
• Saimaa Gölü'nden doğan Vuoksi Nehri
• Syas Nehri

Gölün kıyısında kurulmuş şehirler [değiştir]

• Shlisselburg
• Novaya Ladoga
• Syasstroy
• Pitkyaranta
• Sortavala
• Lakhdenpokhya
• Priozersk